TÜRKİYE BUĞDAYLARI

Mirza Gökgöl

Bir çiftçi ülkesi olarak tanınan Türkiye’miz, Cumhuriyet devrine kadar yiyeceği ekmeğin bir kısmını dışarıdan getiriyordu. Arkası kesilmeyen savaşlar, yurdun ekonomik düzenini bozmuş ve tarımsal üretiminin genişlemesine engel olmuştur. Kurtuluş Savaşı’ndan sonra, Büyük Önder’in yol göstericiliği altında, her alanda acunsal adımlarla ilerleyen yurdumuzda, buğday ürünü de artmış ve yabancı memleketlere bile satılmaya başlanmıştır. Bu satış, birkaç kat yükselerek, Türk çiftçisi için çok önemli bir gelir yolu açacak erktedir.

Hele Anadolu yaylası için buğday başlı başına, eşsiz bir geçim ve refah kaynağıdır. Yeter ki bu yerlerde buğday ekimi durumunu rasyonel bir şekle yüceltebilelim.

Bu işi başarmak için, önce buğday ekim ve üretimi siyasasının eksikliklerini bütün açıklığı ile görmek ve ıslah yolunu belirtmek gerektir. Islah için de her şeyden önce çiftçilerin elindeki tohumlukların durum ve değerini ayrı ayrı, çeşit çeşit gözden geçirmelidir. Böylelikle bunların her birisinin değerini ayrı ayrı anlayarak aralarında bulunan varlıklardan faydalanabilelim.

Türkiye de yetişen buğday varyetelerini saptamak ve sınıflara ayırmak, buğday çıkağı[1] sorgusu yönünden de çok önemlidir. Anadolu’da belli başlı buğday çeşit ve varyetelerinin pek çoğundan çeşitli tipler vardır. Bu da buğdayın gen merkezinin şekil kuruluşunun neresi olduğu ve nereden dünyaya yayıldığı hakkında bir fikir yürütmeye yardım eder. Türkiye buğdaylarının sınıflanması hakkında, Almanya’da çıkan Der Züchter (1932, H. 2) adlı dergide yazdığımız makalede, biz Türkiye’den başka dünyanın hiçbir yerinde bulunmayan yirmi iki yeni buğday varyetesini belirterek sınıflamış ve adlandırmıştık.

Bu konu üzerinde bizim yukarıdaki makalemizden sonra, Rus profesörlerinden Zhukovsky’nin Zirai Türkiye adlı çok değerli kitabı çıkmıştır. Profesör bu eseriyle Türkiye’de ekilen bitkileri ilk kez çözesel değere göre sınıflara ayırmıştır.

Bu özgüde ne yerli ne de yabancı başka literatüre rastlamadık. Bu boşluğu bir dereceye kadar doldurabilmek kaygısıyla, Yeşilköy Tohum Islah Enstitüsü’nün Halkalı ve Yeşilköy’de sekiz yıllık özenli uğraşılarına ve memleket görümlerine dayanarak, bu kitabı ortaya koyuyoruz.

Bu alanda ilk girişim olan eserimizin Türkiye buğdaylarının ekimi, morfoloji, fizyoloji ve ekmekçilik değeri hakkında eksiksiz bir etüt olduğunu ileri sürmüyoruz.

Yurdumuzun buğdayları, şekil ve çıkağı yönünden 15.000’den çok popülasyona (karışık köy çeşitlilikleri) ayrılarak tarlalarımızda fizyoloji ve önemlilerinin ekmekçilik değeri laboratuvarımızda araştırılmaktadır.

Bu noktalara dokunmamız, aynı zamanda fen ve ilmen ortaklarımızın dikkatlerini bu sorguların önemliliği üzerine çekmektir.

Kitabımız iki cilt olacaktır.

Birincisi, Türkiye buğdaylarının yetişme şartları ve bölgelerine diğer bitkilere göre genel durumuna ve buralarda yetişen genişleme anıklığına ve değerlendirilmesi sorgularına ayrılmıştır.

İkinci cilt, yurt buğdaylarının sınıflandırılmasına, türlerinin yayılmasına, her il ve ilçemizde yetişen varyete ve tipilerin belirtilmesine ve en son diğer buğday gen merkezleriyle karşılaştırılmasına ayrılmıştır.

Bu eserin yazılmasında bizi koruyan sayın Tarım Bakanımız Bay Muhlis Erkmen’e derin saygı ve teşekkürlerimi yenilemeyi bir ödev bilirim.

Buğdaylarımız üzerinde yapılmış tarla ve laboratuvar deneylerinde, kitabın basılışında düzeltme işlerinde yardımları geçen çalışma arkadaşlarımızdan Rahmi Yıldızoğlu, Zeki Akkoyunlu, Fuat Kurşuncu, Saffet Osman, Mehmet Selahaddin ve Ali Kürçay’a da teşekkür etmeyi kendime borç sayarım.

Yeşilköy, Mart 1935 Mirza Gökgöl

Türkiye Buğdayları 1.Cilt – Mirza Gökgöl

 100. Yılında En Değerli Yıldızımız Cumhuriyetimize Armağan

https://www.scalakitapci.com/turkiye-bugdaylari