Yazarın Tüm Kitapları

ABD’li ekonomist ve yazar James Rickards, dünyanın önde gelen ekonomilerinin 2010’dan bu yana, para birimlerinin tekrarlayan devalüasyonunu içeren bir para birimi savaşına girdiklerini ve şimdi de hükümet parası ve kripto paralar arasında yeni bir para savaşının görüldüğünü belirterek, mevcut düzende doların tek ciddi rakibinin bir Dünya CBDC’si olabileceğini söyledi.

Rickards, Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği’nin (TSPB) bu yıl beşincisini düzenlediği Türkiye Sermaye Piyasaları Kongresi’nde ana konuşmacılar arasında yer aldı. 16 Kasım’da fiziki olarak yapılan açılış konuşmalarının ardından “Yeniden Birlikteyiz” temasıyla çevrimiçi olarak iki gün sürecek olan kongrede, “Koronavirüs Sonrası Ekonomi ve Finansal Piyasalar”, “Sürdürülebilirlik”, “Dijital Dönüşüm ve Gelecek Senaryoları” ile “Yeni Nesil Girişimcilik ve Sermaye Piyasası Olanakları” olmak üzere dört ana konu altında 35 panel, 23 eğitim programı yer alıyor.

Geçen yıllarda Scala Yayıncılık’tan Kur Savaşları, Yeni Büyük Çöküş, Çöküşe Giden Yol ve Yaklaşan Küresel Kaosta İnsanlığın Akıbeti gibi kitapları yayımlanan Rickards, aynı zamanda Financial Times, Evening Standard, The Telegraph, New York Times ve Washington Post gazetelerine de yazılar yazıyor. Rickards, Türkiye Sermaye Piyasaları Kongresi’nde yaptığı açılış konuşmasında, gelişmiş ülkeler arasında süren para birimleri rekabeti ve son yıllarda hükümetlerin yeni rekabeti olarak öne çıkan kriptopara birimlerine değindi.

Gelişmiş ekonomilerin 10 yılı aşkın bir süredir deflasyon ihraç etmek, enflasyon ihraç etmek, ihracatı teşvik etmek ve ihracat alanında iş yaratmak için para birimlerinin tekrarlayan bir devalüasyonunu içeren bir para birimi savaşına girdiklerini belirten Rickards, “Bu durum, kaçınılmaz olarak 2018’de başlayan ticaret savaşlarına yol açan ve iç altyapı yatırımları ve büyüme odaklı politikalar yokluğunda hiçbir şey elde etmeyen sıfırdan negatif toplamlı bir oyundur. Şimdiyse hükümet parasıyla rekabet eden ve hükümete bağlı olmayan kripto para birimlerinin yer aldığı ‘para savaşları’ isimli yeni bir aşama başladı” dedi.

Rickards, kripto para birimlerinin artan adaptasyonuna paralel, hükümetlerin merkez bankası Dijital Para Birimlerini (CBDC) olarak adlandırılan yeni para bağımsız dijital paraları da benimsemeye başladığını vurguladı. CBDC’leri yeni para birimleri değil, “mevcut para birimleri için yeni ödeme kanalları” olarak tanımlayan Rickards, “CBDC’lerin gelişimi, nakit paranın ortadan kaldırılmasına, negatif faiz oranları yoluyla varlığa el konulmasına (nakit izin veren bir sistemde zor) ve totaliter bir gözetim hükümetinin mükemmelleştirilmesine yönelik seçkin bir gündemi maskeliyor. CBDC’lerden farklı olan kriptopara birimleri de geniş çapta kabul görüyor. Bunlar genel bir kapsamda analiz edilemez; ancak anonimlik, üst ihraç sınırı, yönetim, izinli ve izinsiz sistemler, işlem hızı ve likidite gibi kriterlere göre sıralanmalıdır” diye devam etti.

“Bitcoin’in hiçbir işe yarar tarafı yok”

Kripto para birimlerinin de kendi içinde değişkenlik gösterdiğini ve bazılarının daha iyi kullanım durumları sunduğunu belirten Rickards, piyasanın en güçlü para birimi Bitcoin’in ise “hiçbir işe yarar tarafı olmadığını” söyledi ve şöyle devam etti: “Çünkü tasarımı gereği deflasyonisttir ve bu nedenle rezerv para birimi statüsünün anahtarı olan tahvil piyasalarında kullanım için uygun değildir. Bitcoin madenciliği, elektrik tüketimi yoluyla küresel CO2 emisyonlarını da artırıyor. Ayrıca, Tether gibi hileli stablecoin’lerin (değeri genellikle altın veya ABD doları gibi bir dış varlığa bağlı olan kriptopara birimleri) kullanımıyla Bitcoin fiyatları oldukça manipülatiftir.”

Doların tek rakibi dünya CBDC’si

Kripto para ve CBDC’lere değinen Rickards, mevcut para savaşlarında küresel bir rezerv para birimi olarak ABD dolarının tek ciddi rakibinin Uluslararası Para Fonu (IMF) tarafından yönetilen ve bir Dünya CBDC’si olarak özel çekme haklarını (SDR) kullanan izinli bir blok zincir olabileceğini söyledi. SDR-Dünya CBDC’sinin altına bağlı olması durumunda dolara yönelik bu meydan okumanın çok daha güçlü bir hal alabileceğini belirten Rickards, altının rolünü 3 bin yılda uzun bir süredir yerine getiren klasik bir para biçimi olduğunu ve altın için sorunun, dijital para ortamında bu rolleri yerine getirip getiremeyeceği olduğunu söyledi ve ekledi:

“Altının geleceği ayrıca, herhangi bir para biçiminin (altın, kripto para birimleri, CBDC’ler veya özel çekme hakları (SDR – special drawing rights) belki de, birim hesap, değer deposu ve değişim aracı açısından klasik üç parçalı para tanımının üçünden sadece ikisini gerçekleştirebileceği yeni bir tür parasal üçleme olasılığına işaret ediyor; ancak, bu işlevlerden bir veya daha fazlasında rakip para biçimlerinin karşılaştırmalı üstünlüğü nedeniyle üçünün tümü birden de değil. 

“Bunun ötesinde, kripto para birimleri ve CBDC’ler, McLuhan’ın ‘iletişim ortamı mesajın ta kendisidir’ tezi ışığında düşünülmelidir. Fiyat, kullanım durumu, tasarım özellikleri vb. gibi faktörler mesaj değildir, içeriktir, bir ortamdır ve çoğunlukla alakasızdır. Mesaj, kripto para birimlerinin insan erişiminin ve ölçeğinin bir uzantısı ve bir bilgi mozaiğini anlamak için kullanıcının kapsamlı katılımını gerektiren abartısız bir ortam olduğudur.

“Dijital para birimi ortamı, birleşme için bir güç olabilen küresel bir etkiye sahiptir, ancak aynı zamanda takıntılı davranış, açgözlülük, işlev bozukluğu ve sosyal bozulma kaynağı da olabilir. Bu anlamda, kripto para birimleri, onları yerinden etmese bile mevcut para sistemlerine olan güveni sarsabilir. Varlıklarının halüsinojenik bir etkisi vardır. Etkilenen her taraf görmek istediğini görür ve hiçbir iki katılımcı etkileri tamamen aynı şekilde görmez.”