IEA: Küresel gaz dengesi 2025 yılında kırılgan olmaya devam edecek

Uluslararası Enerji Ajansı'nın (IEA) yeni yayınlanan Gaz Piyasası Raporu'na göre, talep artmaya devam ederken arzın pandemi ve enerji krizi öncesine kıyasla daha yavaş genişlemesi nedeniyle, küresel doğal gaz piyasaları 2025 yılında da sıkışık kalmaya devam edecek.

Küresel düzeyde 2024'teki piyasa gelişmelerinin kapsamlı bir incelemesini ve 2025 için bir görünüm sunan rapor, Rusya'nın Şubat 2022'de Ukrayna'yı tam ölçekli işgalini takip eden arz şokunun ardından piyasaların geçen yıl kademeli bir yeniden dengelenmeye doğru ilerlediğini ortaya koyuyor. Raporda,  küresel gaz dengesinin kırılganlığını koruduğu ve gaz arz güvenliğini arttırmak için daha fazla uluslararası işbirliğine ihtiyaç duyulduğuna dikkat çekildi.

Asya'da hızla büyüyen pazarların etkisiyle küresel gaz talebi 2024 yılında yüzde 2,8 veya 115 milyar metreküp (bcm) artarak 2010-2020 yılları arasındaki ortalama yüzde 2'lik büyüme oranının oldukça üzerine çıkmıştır. Aynı zamanda, sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) üretimindeki ortalamanın altındaki büyüme arzı sıkı tutarken, aşırı hava olayları da piyasadaki gerginliği artırdı. Rapora göre, ABD ve Katar'ın başını çektiği ve bu on yılın ikinci yarısında devreye girecek olan yeni LNG ihracat kapasitesi dalgası gelmeden önce, benzer dinamiklerin 2025 yılında da devam etmesi bekleniyor.

Jeopolitik gerilimler gaz piyasalarında fiyat dalgalanmalarını körüklemeye devam ediyor. Rapora göre, Rusya'nın Ukrayna üzerinden boru gazı geçişini 1 Ocak 2025'te durdurması Avrupa Birliği için yakın bir arz güvenliği riski oluşturmasa da, Avrupa'nın LNG ithalat ihtiyacını artırabilir ve 2025'te küresel piyasa temellerini daha da sıkılaştırabilir. Moldova'nın kırılganlığının AB'ninkinden önemli ölçüde daha fazla olduğu ve kış boyunca enerji arz güvenliğini sağlamak için Moldova ile bölgesel ve uluslararası ortakları arasında yakın koordinasyon gerektirdiği konusunda uyarıyor.

Sıkılaşan piyasa temelleri nedeniyle, küresel gaz talebindeki büyümenin bu yıl yüzde 2'nin altına düşeceği tahmin ediliyor. 2024 yılında olduğu gibi, büyümenin büyük ölçüde Asya'daki pazarlar tarafından desteklenmesi ve bölgenin küresel gaz talebindeki artışın yarısından fazlasını oluşturması bekleniyor.

“Gaz piyasası temelleri geçtiğimiz yıl içinde iyileşti, ancak şimdilik artan talep ve LNG kapasitesindeki sessiz büyüme nedeniyle hala önemli bir sıkışıklık görüyoruz. Artan jeopolitik belirsizlik de riskleri arttırıyor,” diyen IEA Enerji Piyasaları ve Güvenlik Direktörü Keisuke Sadamori sözlerini şöyle sürdürdü: “Son enerji krizinin başlamasından bu yana gaz arz güvenliği konusunda uluslararası işbirliği genişlemiş olsa da, güvenli ve emniyetli küresel gaz arzı mimarisini güçlendirmek için kolektif çabalarını güçlendirmesi gereken sorumlu üretici ve tüketicilerin daha fazla çaba göstermesi gerekmektedir.”

IEA'nın gaz arz güvenliği konusunda uzun süredir devam eden çalışmalarını temel alan IEA, üyeleri arasında veri ve bilgi alışverişini kolaylaştırmayı ve üreticiler ile tüketiciler arasındaki diyaloğu teşvik etmeyi amaçlayan Acil Durum Soruları Daimi Grubu altında Doğal Gaz ve Sürdürülebilir Gaz Güvenliği (GWP) üzerine daimi bir Çalışma Grubu kurmuştur. Nisan 2025'te IEA, Birleşik Krallık hükümetinin ev sahipliğinde Enerji Güvenliğinin Geleceği konulu bir Uluslararası Zirve düzenleyecektir. Zirve, doğal gaz da dahil olmak üzere enerji güvenliğiyle ilgili geleneksel ve yeni ortaya çıkan riskleri ele alacak.